พวงหรีด ความรักอันเป็นนิรันดร์

สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 กษัตริย์ผู้ครองราชย์ยาวนานและเป็นที่รักของประชาชนสหราชอาณาจักรและทั่วทั้งโลก เสด็จสวรรคตที่ปราสาทบัลมอรัล บ้านที่พระองค์รักในสกอตแลนด์ ด้วยพระชนมมายุ 96 พรรษา ทรงครองราชย์ยาวนาน 70 ปี ภายหลังเจ้าชายฟิลิป ดยุกแห่งเอดินบะระพระสวามีที่ทรงครองคู่กันตลอดระยะเวลา 74 ปี ได้สิ้นพระชนม์ในปี 2021 ขณะมีพระชนมายุ 99 พรรษา พระองค์ทรงตรัสถึงพระราชสวามีด้วยความรักว่า "เป็นดั่งขุมพลังแข็งแกร่งที่ช่วยให้ข้าพเจ้ายืนหยัดอยู่ได้"

สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่สอง ได้ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจสำคัญ  ซึ่งเชื่อมโยงกับเหตุการณ์สำคัญในประวัติศาสตร์ของสหราชอาณาจักรและของโลกหลายครั้ง  พระองค์ทรงเสด็จพระราชดำเนินเยือนประเทศไทย 2 ครั้ง เมื่อวันที่ที่ 9-15 กุมภาพันธ์ 2515 และในวันที่ 28 ตุลาคม - 1 พฤศจิกายน 2539 เนื่องในโอกาสปีกาญจนาภิเษก ฉลองสิริราชสมบัติครบ 50 ปี. 

ขอบคุณภาพจากไทยรัฐออนไลน์
พระราชพิธีทั้ง 2 แห่งการจากไป  สิ่งหนึ่งที่มีความสำคัญที่ส่งผ่านความรู้สึกได้อย่างลึกซึ้ง  “พวงหรีด” ที่จัดอยางสวยงามจัดวางบนหีบพระศพได้เป็นตัวแทนความรู้สึกรักและอาลัยต่อทั้ง 2 พระองค์ได้อย่างลึกซึ้งกินใจอย่างที่สุด  นิตยสารแพรวได้นำความหมายของดอกไม้ที่นำมาจัดพวงหรีดบนหีบพระศพ สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 ตัว ที่จัดด้วยดอกไม้ที่ปลูกในปราสาทบัลมอรัล  แทนความรักของพระองค์ต่อบ้านที่ทรงรักแห่งนี้  ที่ที่เต็มไปด้วยความทรงจำ ความรักและความผูกพันของพระองค์และพระสวามี  บ้านที่เป็นสถานที่สุดท้ายที่พระองค์จากไปอย่างไม่มีวันกลับ

พวงหรีดแห่งการส่งเสด็จการเดินทางครั้งสุดท้ายที่จะไม่กลับมาที่นี่อีกแล้ว  พวงหรีดดอกไม้สดสีขาวเขียวจัดขึ้นด้วยดอกไม้ในปราสาทบัลมอรัล  ประกอบด้วย กิ่งสน ( pine branches) ดอกดาเรีย (Dahlia) หรือดอกรักเร่  ซึ่งเป็นดอกไม้ทรงโปรดและตัวแทนความผูกพันของพระองค์และพระสวามี ดอกสวีทพี (Sweet Pea) หรือดอกจากต้นถั่วลันเตาซึ่งมีความหมายถึงการจากลา  ดอกฟอกซ์ ( ดอกไม้ประจำเดือนเกิดของพระองค์และ ดอกเฮเธอร์ (Heather) หมายถึงการป้องป้องและโชคดี

เมื่อพระศพของควีนเดินทางถึงตำหนักวินด์เซอร์  ขบวนอัญเชิญหีบพระศพจะประดับด้วยผ้าพระอิสริยยศ มงกุฎอิมพีเรียลสเตตบนเบาะกำมะหยี่   พวงหรีดดอกไม้จะประกอบด้วยกุหลาบขาว ดอกดาห์เลียขาว และใบไม้ที่จากที่ประทับของควีนที่ตำหนักแบลมอรัลและตำหนักวินด์เซอร์

ในพิธีพระศพเจ้าชายฟิลิป ดยุกแห่งเอดินบะระพระสวามีสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2   พวงมาลาหลวงจากดยุกและดัสเชสแห่งซัสเซกซ์  ของทั้งสองพระองค์ประกอบไปด้วยดอกระฆังแคนเตอร์บรีแสดงให้เห็นถึงการถวายความจงรักภักดี และความรักที่ไม่มีที่สิ้นสุด ส่วนโรสแมรีแสดงให้เห็นถึงการรำลึก ดอกลาเวนเดอร์แสดงให้เห็นถึงการอุทิศพระองค์ และดอกกุหลาบแสดงให้เห็นถึงความหมายถึงเดือนพระราชสมภพหรือเดือนมิถุนายน 

ขอบคุณภาพจาก The Standard 

ในพระราชพิธีนี้  สื่อยังได้รายงานถึง ข้อความ 4 คำที่ปรากฎบนพวงมาลาหลวง หรือ พวงหรีด ของพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 แห่งอังกฤษว่า “ในความทรงจำอันเป็นที่รัก , เอลิซาเบธ” (In loving memory, Elizabeth) ซึ่งวางบนหีบพระศพของเจ้าชายฟิลิป ดยุกแห่งเอดินบะระ

ปิติในใจทำ..พวงมาลาถวาย ในหลวงรัชกาลที่ 9 

หรีดพวงแรก... ณภัทร  เจียรานุชาติ

            งานพระบรมศพ ในหลวง รัชกาลที่ 9  เมื่อสำนักงาน กสทช.ได้รับพระบรมราชนุญาตเป็นเจ้าภาพ  เป็นงานจิตอาสาให้จัดทำพวงมาลาเพื่อทูลเกล้าถวาย  ตั้ง concept ให้สวยและสื่อความหมายตรงถึงพระองค์ท่าน  เลยนึกถึงดอกไม้ประดิษฐ์โครงการหลวงดอกไม้จากผ้าไหมที่ทรงพระราชทานอาชีพให้ชาวบ้าน และรวงข้าวทรงพระราชทานให้คนไทยพออยู่พอกิน  จากนั้นก็มา drawing ร่างชิ้นงานเป็นวงรี  พอนำเสนอก็ได้รับอนุมติ  ดอกไม้ไปซื้อที่ร้านโครงการหลวงในตลาด อตก. ในวังสวนจิตร   วันที่ได้เข้าไปทูลเกล้าถวายพวงหรีดได้ทำหน้าที่อย่างสวยงาม  ความอิ่มใจที่ได้ทำดอกไม้ถวายพระองค์ท่านยังคงอยู๋ในใจตลอดมา    

ที่มาของพวงหรีด

 “พวงหรีด” หรือ Wreath พวงดอกไม้แสดงความเคารพในวาระแห่งการจากกันอันเป็นนิรันดร์  ดอกไม้ที่จัดตามโครงรูปต่าง ๆ ในวัฒนธรรมตะวันตกใช้พวงหรีดทั้งในงานมงคลและอวมงคล เช่น ในเทศกาลคริสต์มาส ถือเป็นเทศกาลที่เปลี่ยน “พวงหรีด” ตามความเชื่อศาสนาว่า วงกลมแห่งความสมบูรณ์อันศักดิ์สิทธิ์และพระเจ้าที่ทรงเป็นนิรันดร์ ดอกไม้ ใบไม้ และของตกแต่ง เช่น ถั่ว ลูกสน หมายถึง ความยั่งยืนของชีวิตและเป็นสัญลักษณ์การฟื้นคืนชีวิต

พวงหรีดในวัฒนธรรมตะวันตกก็มีการใช้เป็นสิ่งแสดงความเคารพ อาลัยแด่ผู้จากไป  เดิมทีใช้พวงหรีดแห้งที่จัดแต่งดอกไม้ใบไม้จากกระดาษและประดับด้วยริบบิ้น และได้พัฒนาเป็นดอกไม้สดในภายหลัง

การส่งพวงหรีดของบ้านเรา

มีผู้ศึกษาและค้นพบประวัติไว้ดังนี้  รุจิราภา งามสระคู พบว่า บ้านเรานำมาใช้เฉพาะงานอวมงคลเพื่อแสดงความไว้อาลัยและสักการะรูปปั้นผู้ล่วงลับ หรีดพวงแรก เอนก นาวิกมูล สันนิษฐานว่า มีขึ้นในช่วงสมัยรัชกาลที่ 4  สมบัติ พลายน้อย ให้ข้อมูลว่าเพื่อแทนที่การนำดอกไม้ ธูป เทียน เป็นเครื่องสักการะศพ  ในงานพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 พ.ศ. 2453 พบภาพพวงหรีดเป็นเครื่องสักการะพระบรมศพแขวนไว้บริเวณด้านซ้ายขวาของพระบรมโกศ  กระดาษคาดทับพวงหรีดวัฒนธรรมตะวันตกจะมีกระดาษแผ่นเล็ก ๆ หรืออาจเป็นนามบัตรเพื่อให้เจ้าภาพรู้ข้อมูลชื่อผู้ส่งและจะได้ตอบขอบคุณ สันนิษฐานว่าได้เปลี่ยนรูปแบบมาเป็นกระดาษคาดทับพวกหรีดในปัจจุบัน  ซึ่งมักเป็นเขียนคำไว้อาลัยหรือเขียนชื่อเจ้าของพวกหรีด 

เมื่อวัฒนธรรมพวงหรีดแพร่หลายสู่งานของสามัญชนซึ่งไม่ยาวนานเหมือนของชนชั้นสูง  ประกอบกับพันธุ์ดอกไม้หลากหลายมากขึ้น  จึงมีความนิยมใช้พวงหรีดดอกไม้สดเพราะสวยงามและให้ความสดชื่นมากกว่า ต่อมาได้มีการนำเหลือใช้ สิ่งของที่เป็นประโยชน์ เช่น พัดลม เป็นต้น  วัฒนธรรมพวงหรีดมีการเปลี่ยนแปลงไปตามกาลเวลา

พวงหรีด  วงดอกไม้แห่งความอาลัยรักอันเป็นนิรันดร์

              2-3 ปีที่ผ่านมาช่วงสถานการณ์โควิทไปนำพาบุคคลอันเป็นที่รักจากไปเป็นจำนวนมาก  จนทำให้อัตราการเสียชีวิตสูงกว่าอัตราการเกิด  น้ำใจและความรู้สึกร่วมทุกข์ร่วมสุขช่วยให้ร้านดอกไม้ได้รับออร์เดอร์พวงหรีด  จนอาจกล่าวได้ว่าหลายร้านดอกไม้ และผู้คนที่เกี่ยวข้องในห่วงโซ่การผลิตพวงหรีดจนถึงชาวสวนดอกไม้ มีรายได้ผ่านช่วงเวลานี้ด้วยงานพวงหรีด  คำพูดแม่ค้ารายใหญ่ในปากคลองตลาดที่ว่า  “แม้ไม่มีออร์เดอร์ก็ต้องรับดอกไม้จากสวนลงมาขาย  ช่วย ๆ กันไป  ขนไปทิ้งมากกว่าขายได้  ขอบใจนะที่มาช่วยซื้อ  ใส่ให้ลูกค้าไปมาก ๆ เลยป้าให้เพิ่ม  งานหรีดจะได้สวยสดใสด้วยดอกไม้”

              ช่วงเวลาแห่งชีวิตความรู้สึกร่วมทุกข์ร่วมสุขแบบไทย ๆ ยังคงปลอบประโลมใจให้ผ่านช่วงเวลาความทุกข์แห่งสัจจธรรมการจากลา  ดอกไม้ของขวัญจากธรรมชาติความสดใสสวยงามยังคงทำหน้าที่อย่างคู่ควรมิตรภาพและกำลังใจอันสำคัญยิ่งนี้

ขอบคุณข้อมูลจาก https://www.silpa-mag.com/history/article_45460

https://www.thairath.co.th/scoop/theissue/2495810